Tại đây có nghề làm nước mắm truyền thống rất nổi tiếng, đến mức trở thành "thương hiệu" nước mắm Hòn. Làm nước mắm Hòn Đèn tọa đăng Đèn dầu để bàn cũ. Bộ sưu tập đèn tọa đăng hơn 100 năm tuổi của nhà sưu tầm Nguyễn Quang Mạnh Phụ mẫu Cha mẹ (từ Hán Việt). Nòi Dòng giống. Làng La Nguồn gốc của nước mắm Lâu nay, chúng ta vẫn thường nghĩ rằng nước mắm có nguồn gốc từ phương Đông. Nhưng theo thông tin trong bài viết "Fish Sauce: An Ancient Roman Condiment Rises Again" được đăng tải trên trang npr.org (National Public Radio - Đài Phát thanh Mỹ) thì nước mắm có nguồn gốc từ La Mã. ( Mắm cá sửu ) Cá sửu nước ngọt là loại cá có vảy nhỏ, mình vàng nhạt, hơi giống cá chép. Cá sửu trung bình nặng cỡ 2kg, dài 40cm, cá biệt có con nặng đến 5kg, dài đến 80cm. Cá sửu có nguồn gốc từ Biển Hồ (Campuchia), theo dòng Mekong xuống, sinh sống nhiều nơi ở vùng đầu nguồn sông Hậu. Ngư dân câu cá sửu bằng mồi trứng kiến, gián, thuốc mồi. - Mua thịt có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đã được kiểm dịch, bán tại các chợ, cửa hàng, siêu thị. thích. Bạn chỉ cần ướp thịt ba chỉ cùng một số loại gia vị như tương ớt, xốt cà chua, nước mắm, dầu hào, đường, tiêu để qua đêm. Từ đó, bạn có thể Từ một nghề truyền thống địa phương hình thành từ thế kỷ 18, nước mắm Phan Thiết có hương vị độc đáo, riêng biệt mà không đâu có, chính nhờ đó thương hiệu nước mắm Phan Thiết đã trở thành đặc sản nổi tiếng, NƯỚC MẮM SẠCH VÀ SỨC KHỎE NGƯỜI TIÊU DÙNG 02:19 PM 16/09/2022 Vay Nhanh Fast Money. Với chúng ta những điều biết về nước mắm có lẽ chỉ là trong những lời kể của người lớn, từ tivi, từ sách báo, là việc cá được dân chài kéo lên rồi ủ muối mà thành nước cốt nước mắm, là việc nước mắm được coi là thứ gia vị đặc trưng của dân tộc của đất nước. Ngồi trước mâm cơm thơm ngọt, chấm chan những giọt nước mắm vàng nâu óng ả dậy mùi, bạn cũng chỉ xuýt xoa khen sao nước mắm khiến món ăn thêm đậm đà, thêm hương vị. Nhưng điều bạn chưa biết về nơi sản sinh ra nước mắm, chưa biết đến những người vẫn đang từng ngày gìn giữ giá trị văn hóa, mưu sinh với nghề. Cái tên làng nghề nước mắm đâu phải dễ mà thành, đó là cả một đoạn đường thăng trầm mà chỉ người trong nghề mới thấm thía, mới trân trọng. Còn với những ai chưa được biết đến, hãy cùng ngồi lại, đọc thêm vài lời để hiểu thêm về nước mắm, về làng nghề, cái nôi, về những người đã và đang cố gắng mỗi ngày. Đi Tìm Về Cội Nguồn Của Nước MắmVậy Lấy Đâu Ra Những Thăng Trầm Của Làng Nghề Nước Mắm?Đối Mặt Và Giải Quyết Cho Làng Nghề Nước Mắm Đi Tìm Về Cội Nguồn Của Nước Mắm Nghe có vẻ xa xôi nhưng thực tế thì cũng dễ đến hơn 300 năm kể từ khi người Việt dùng nước mắm làm gia vị trong mỗi bữa cơm của mình. Có phải chăng vì nước mắm chứa đựng một hương vị đậm đà, mặn mà nhưng lại vô cùng hoàn hảo để làm dậy thêm mùi cho những món chiên, xào, nấu, lại càng hợp hơn khi sử dụng để chế biến ra hàng chục hàng trăm loại nước chấm phù hợp cho từng món ăn khác nhau tùy mỗi vùng miền, vì thế nên hầu như trong góc bếp của mỗi gia đình Việt đều có bóng dáng của nước mắm rin nguyên chất. Tuy nhiên sự xuất hiện của nước mắm thường xuyên là vậy nhưng chưa chắc có nhiều người biết được nước mắm bắt nguồn từ đâu, đã từng trải qua những thăng trầm như thế nào trong cả một chiều dài lịch sử của dân tộc. Vì thế mà chúng ta cùng thử ngược về quá khứ, đi tìm nguồn gốc của Nước Mắm Việt Nam thôi nào. Mọi người có biết rằng nước mắm bắt nguồn từ nền văn minh cổ đại châu Âu từ hơn 2000 năm về trước với tên gọi là Garum & Liquamen, chứ không hề bắt nguồn từ khu vực Đông Nam Á không? Nghe có vẻ ngạc nhiên nhưng sự thật là vậy, đến thế kỷ thứ 2 các giao dịch nước mắm bắt đầu phát triển và Pompeii trở thành vựa nước mắm lớn nhất nhì La Mã. Tiếp theo vào khoảng thế kỷ IX cùng với sự phát triển của con đường tơ lụa trên biển mà nước mắm đã cứ thế theo chân các lái buôn Ấn Độ đi vào Chăm Pa. Tiếp nối sự kiện trên thì đến năm 1631, sau khi chúa Nguyễn Phúc Nguyên gả con gái mình là công chúa Nguyễn Phúc Ngọc Khoa cho vua Chăm Pa là Po Romé thì người Việt từ Ngũ Quảng mới bắt đầu học cách làm nước mắm truyền thống lâu đời của người Chăm Pa, nếu bạn còn chưa biết thì chính từ “Ủ chượp” có nguồn gốc từ tiếng Chăm đấy. Dần dần theo thời gian và sự học hỏi mà người dân làng chài xưa Phan Thiết đã cải tiến, nâng cao kĩ thuật sản xuất để đưa nước mắm lên một tầm cao mới, cố gắng phát triển nó trở thành một ngành thương mại vững chắc. Từ đó xuất hiện thêm thùng lều gỗ ủ chượp và sự ra đời của tĩn gốm đựng nước mắm, giúp sản lượng nước mắm ngày một tăng, bảo quản cũng dễ dàng. Vì vậy mà từ đó nước mắm Phan Thiết được biết đến rộng rãi hơn, từ Bắc chí Nam, khắp Nam kỳ lục tỉnh đều có bóng dáng của những ghe bầu chứa đầy những tĩn gốm nước mắm chở khắp sông Cà Ty đi muôn nơi. Xem thêm bài về Hàm Hộ cuối cùng của Việt Nam Vậy Lấy Đâu Ra Những Thăng Trầm Của Làng Nghề Nước Mắm? Tại sao lại không có, hưng thịnh trong quá khứ đâu có nghĩa là hiện tại không trải qua nhiều biến động, với bề dày lịch sự hơn 300 năm hình thành và phát triển nhưng không phải vì thế mà nghề nước mắm truyền thống không có những khó khăn bủa vây. Đầu tiên chính là sự khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm cho các làng nghề nước mắm truyền thống quy mô vừa và nhỏ, nếu bạn không biết thì nhiều năm trở lại đây các thế hệ trẻ đã không còn mặn mà gì với nghề truyền thống, hầu như chẳng ai còn nhớ đến khái niệm về hương vị nước mắm truyền thống là như thế nào. Chính vì vậy mà chỉ có đối tượng khách hàng đã có tuổi mới là người còn nhu cầu tìm đến nước mắm truyền thống vì đã quen thuộc với hương vị mà thôi, nhưng cho đến thời điểm này thì nhóm đối tượng này cũng đã không còn quá nhiều và đang có dấu hiệu giảm đi nhanh chóng. Chính vì lẽ không còn quá nhiều nguồn cầu nên các cơ sở sản xuất phải mua nguyên liệu tươi sống với số lượng ít hơn, dẫn đến việc giá đầu vào bị dội lên đắt đỏ hơn, thời gian chế biến cũng lâu hơn khiến cho giá thành của những chai nước mắm truyền thống lại vô tình bị đẩy lên cao hơn, càng khiến người tiêu dùng không mấy mặn mà hơn nữa. Đây chính là nguyên nhân khiến cho các cơ sở nước mắm truyền thống bị lệ thuộc vào các bên trung gian, dẫn đến giá thành không ổn định, thương hiệu làng nghề cũng vì thế mà mai một dần. Nguyên nhân không dừng lại ở đó, từ sự khó khăn về thiếu hụt nguyên liệu để sản xuất, nghề đi biển thì ngày càng bấp bênh hơn, ngư dân vì bị phụ thuộc nhiều vào thời tiết thành ra cũng chẳng mặn mà theo nghề chài lưới, nguyên liệu khan hiếm ngày càng khan hiếm thêm, cá cơm – nguyên liệu chính làm nước mắm cũng vì thế mà càng khó tìm kiếm, giá cao lại chồng giá cao. Ngoài ra thì một thực trạng đáng buồn nữa mà hiện nay đang xảy ra chính là các cơ sở còn theo nghề truyền thống còn lại rất ít, chủ yếu chỉ đang duy trì theo quy mô hộ gia đình mà thôi. Những hàm hộ lớn mạnh với các nhà thùng nước mắm tĩn lớn một thời làm rạng danh nghề này cũng đã không còn, chủ yếu là do đời con cháu đã trôi dạt sinh sống làm ăn nước ngoài, còn lại thì không thiết tha theo nghề, những cơ sở sản xuất vừa và nhỏ thì lại càng không có thế hệ tiếp nối, những thanh niên thời nay họ đều tìm cho mình con đường riêng, chẳng còn mặn mà gì với nghề làm nước mắm truyền thống này. Ngược lại thì ngành công nghiệp nước mắm công nghiệp càng ngày càng chiếm được thị phần vì độ đa dạng cũng như tiện lợi của nó. Khó khăn chồng chất khó khăn, quy mô thu hẹp, ngày càng biến mất thêm khiến cho nghề làm nước mắm truyền thống thậm chí đang phải đối mặt với nguy cơ mai một và thất truyền chỉ là chuyện sớm muộn nếu không có giải pháp kịp thời. Xem thêm bài công dụng của Tĩn xưa và nay Đối Mặt Và Giải Quyết Cho Làng Nghề Nước Mắm Đứng trước thực trạng về làng nghề nước mắm tĩn truyền thống chắc không ít người sẽ tiếc nuối, nhưng cũng có những người thể hiện chúng bằng hành động để “cứu sống” lấy những gì thuộc về giá trị truyền thống, về những điều đáng để trân trọng và gìn giữ. Chính vì vậy sự ra đời của Bảo tàng Làng Chài Xưa là một nguồn động lực không hề nhỏ giúp cho việc bảo tồn, gìn giữ trọn vẹn hương vị đậm đà, mặn mùi của nước mắm Rin nguyên chất ngày xưa. Bằng việc hồi sinh thương hiệu nước mắm Tĩn 300 năm, đưa giá trị truyền thống có mặt và khẳng định vị thế của mình tại thời điểm hiện tại này. Với rất nhiều hy vọng rằng trong một ngày không xa thì “gu” nước mắm truyền thống xưa kia của người Việt thông qua việc trải nghiệm tại bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa có một không hai tại Việt Nam chắc chắn sẽ không còn là số ít như bây giờ. Có thể bạn quan tâm Nguồn hình sưu tầm Nói tới nước mắm thì ắt hẳn người Việt nào cũng biết, nhưng hỏi nguồn gốc nước mắm ở đâu thì đảm bảo phần lớn mọi người sẽ trả lời sai. Nhiều người cho rằng Việt Nam chính là cái nôi của nước mắm bởi văn hóa sử dụng nước mắm nơi đây, đa phần người khác thì tin nước mắm xuất xứ đâu đó ở vùng Châu Á. Tuy nhiên những nhận định trên đều sai hết cả rồi, muốn biết nước mắm có nguồn gốc ở đâu, mời bạn đọc bài viết dưới đây. Sự ra đời của nước mắm Theo nhiều sử sách, ở thời Đế quốc La Mã từ năm thứ 27 trước CN đã tồn tại một thứ nước mặn dùng làm gia vị được gọi là garum. Tương tự như nước mắm của châu Á hiện tại, loại nước này cũng được chưng cất bằng cách ướp cá với muối rồi ủ cho lên men. Tuy nhiên, tỷ lệ muối dùng làm garum lại ít hơn đáng kể, chỉ có 15% lượng muối so với tỷ lệ 41 hay 31 như ngày nay. Điều này khiến cho garum chứa nhiều dưỡng chất và đậm đà hơn. Có nhiều nguồn tin xác thực điều này. Cụ thể, các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều tài liệu trong giai đoạn thế kỷ III đến thế kỷ IV đề cập đến “garum”, dấu vết xương cá trong một nhà máy sản xuất “garum” ở Pompeii, một thành bang của La Mã cổ đại, thuộc nước Ý ngày nay. Từ Ý, nước mắm đã lan tỏa đến Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và sang cả Bắc Phi. Một tấm khảm khai quật được từ phần nền một cửa hiệu bán garum ở Pompeii, thành phố bị núi lửa chôn vùi vào năm 79 sau CN, cho thấy nước mắm đã trở nên phổ biến như thế nào vào thời đó Cũng giống như hiện tại, nguyên liệu chưng cất mắm cũng khá đa dạng, dàn trải từ cá ngừ, cá thu, cá trống và cá mòi… Tuy nhiên, garum còn phong phú hơn ở cách chế biến khi nhiều người chỉ sử dụng nội tạng và máu của cá bên cạnh việc chưng cả nguyên con. Thảo dược hoặc lá kinh giới là nguyên liệu được chọn để thêm vào sau khi chưng cất để tăng hương vị và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển. Ở Việt Nam hiện tại, người ta dùng mật ong hoặc chút thơm dứa để thay vai trò của những thảo dược này. Hình ảnh hũ mắm trang trí trên nền một cửa hàng Garum ở Pompeii Garum được phân tầng về chất lượng cũng như giá thành cho các đối tượng sử dụng khác nhau. Có những loại rất rẻ để ai cũng mua được, thường được dành cho nô lệ, cũng có những chai garum thượng hảo hạng dành cho giới quý tộc có thể lên đến một số tiền tương đương với 500 đô hơn 11 triệu đồng ngày nay. Cứ như thế, garum hay chính là nước mắm cổ đã trở thành một phần quan trọng trong ẩm thực và phổ biến như rượu ở La Mã thời đó. Người ta còn pha nước mắm với rượu, mật ong, dầu ô-liu, giấm hoặc thảo mộc để thành một loại nước chấm hỗn hợp. Dần dần, garum lan tỏa sang nhiều quốc gia khác, tới mỗi vùng lại được thêm thắt và biến đổi một chút để phục vụ cho người dân ở đó và trở thành một phần văn hóa ẩm thực của đất nước bản địa. Một vài biến thể của garum ở các nước phương Tây vẫn tồn tại và được ưa chuộng mãi về sau, đơn cử là Colatura di alici của Ý. Đế chế “Garum” sụp đổ Tuy nhiên, cùng với sự sụp đổ của đế chế La Mã vào thế kỷ V, nước mắm cổ đại cũng dần chìm vào quên lãng. Theo các nhà nghiên cứu, khi nhà nước La Mã suy vong, muối bỗng trở nên đắt đỏ bởi nhà nước sau đó đã đặt mức thuế rất cao cho muối. Điều này làm ngành sản xuất nước mắm lâm vào khó khăn, đình trệ rồi phá sản. Chưa kể, nạn cướp biển tràn lan cũng là một trong những lý do của việc nghề sản xuất mắm ở Tây Phương biến mất. Thiếu sự bảo vệ của nhà nước, các thành phố ven biển bị bọn cướp biển hung hăng phá hoại gần như toàn bộ, ngành chế biến thủy hải sản huy hoàng một thời cũng vì thế mà tiêu vong. Do tính chất nhạy cảm của thời kì biến động này, ngày nay nhiều nhà hàng ở Tây Phương thậm chí còn khuyến cáo đầu bếp của mình không dùng nước mắm cho các món Tây như một việc hiển nhiên. Chính vì thế mà cái tên Garum lừng lẫy một thời của đế chế La Mã ngày càng bị lãng quên và chỉ còn nằm trong phần lịch sử ít được biết đến của nhân loại. May mắn thay, nước mắm vẫn tìm được đường để tiếp tục sứ mệnh phục vụ cho tinh hoa ẩm thực của con người. Nhiều sử sách cho rằng, nhờ vào việc giao dịch và trao đổi hàng hóa với người Trung Hoa trên Con Đường Tơ Lụa từ trước đó, nước mắm đã du nhập vào phương Đông, đầu tiên là tại Trung Hoa, sau đó lan dần đến Hàn Quốc, Nhật Bản, rồi đến khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam trước khi bị “triệt tiêu” hoàn toàn ở châu Âu. Ở phương Đông, nước mắm có mặt ở Thái Lan với tên gọi “nam-pla”, ở Trung Quốc là “yu lu”, ở Indonesia là “kecap ikan”, ở Phillipines là “patis”…Và người châu Á, tất nhiên, đã rất biết cách tận dụng và duy trì “garum”, để từ đó phát triển thành những gia vị đặc trưng cho mỗi quốc gia. Vậy chắc bạn đã hiểu thật ra những giọt nước mắm đầu tiên bắt nguồn từ đâu rồi nhỉ? Vâng, châu Âu chính là cái nôi của nước mắm. Nhưng có một lẽ tất yếu là, dù có xuất phát từ đâu đi chăng nữa thì nước mắm vẫn là loại gia vị quốc hồn quốc túy của dân tộc Việt, được các thế hệ người Việt nâng niu và tự hào và không thể sống thiếu. Có lẽ với rất nhiều người hình ảnh của chai nước mắm truyền thống đã không còn nhớ rõ, hoặc chẳng nhớ những tĩn nước mắm, chai nước mắm nguyên chất như thế nào nữa. Với sự phát triển của thời đại, những thương hiệu nước mắm công nghiệp đã ra đời, cùng với đó là nhiều hương vị mới, thêm những tiện lợi mới để phù hợp với thị trường, với người dùng hơn. Cũng chính vì thế mà nước mắm truyền thống dần dần lui lại về phía sau. Thế nhưng để nói rằng nước mắm truyền thống có sợ bị mai một không, có sợ bị thay thế không, thì câu trả lời là không đâu. Mặc dù nước mắm truyền thống không còn xuất hiện quá nhiều như trước nữa nhưng nó vẫn luôn có một chỗ đứng nhất định, nó vẫn là cần thiết trong những bữa ăn của mỗi gia đình. Vậy bạn có muốn biết thêm những câu chuyện thú vị về nước mắm truyền thống không? Cùng đọc để tìm hiểu thêm nhé. Nước Mắm Truyền Thống – Nguồn Gốc Từ Đâu?Nước Mắm Truyền Thống Du Nhập Như Thế Nào?Nước Mắm Truyền Thống Đến Việt Nam Ra Sao?Như Thế Nào Là Nước Mắm Truyền Thống?Những Thương Hiệu Nước Mắm Truyền Thống Việt Nam1. Nước Mắm Tĩn mắm Khải Hoàn mắm Liên Thành Để tìm hiểu cho ngọn ngành thì thật ngạc nhiên khi nước mắm lại được xuất hiện lần đầu tiên tại đất nước La Mã đấy nhé, thời gian mà người ta phát hiện ra nước mắm có lẽ phải kể đến hơn 2000 năm về trước khi các nhà khoa học đã tìm hiểu và nghiên cứu dựa trên các di tích lịch sử còn lại của đế quốc La Mã và phát hiện ra nước mắm đã có mặt tại đây từ năm thứ 27 trước Công Nguyên, hồi đó người ta còn gọi nước mắm với cái tên Garum, thứ nước gia vị này cũng được đựng trong các vò được làm bằng gốm với những điêu khắc đặc trưng của vùng Địa Trung Hải. Nước Mắm Truyền Thống Và Những Câu Chuyện Chưa Kể Về các làm nước mắm truyền thống cổ xưa này từ thời La Mã người ta cũng có rất nhiều cách để làm, hoặc là họ lấy máu và nội tạng của cá rồi chưng cất lên, hoặc là có thể lấy cả con cá để chưng cất. Trước khi làm nước mắm truyền thống này thì họ sẽ lọc bỏ xương cá rồi có thịt cá và nội tạng cùng ruột của cá vào các bình đựng bằng gốm rồi đổ nước muối vào, sau đó để các nguyên liệu này cho lên men, cách làm này thật ra cũng tương tự với cách làm nước mắm truyền thống lên men của người châu Á, cụ thể là người Việt Nam chúng ta cũng vậy. Sau khi ngâm cá và nước muối đủ thời gian rồi thì người La Mã sẽ tiếp tục đem các bình gốm đi phơi nắng trong nhiều ngày, trong những ngày này họ còn cho vào các bình những loại rau thơm đặc trưng hoặc các loại thảo mộc để làm giảm quá trình vi khuẩn sinh sôi cũng như giảm mùi hôi cho những bình nước mắm truyền thống. Cuối cùng khi cá đã rục và lên men đủ thời gian thì người ta sẽ lọc bỏ bã và chỉ lấy nước cốt để sử dụng như một loại gia vị hoàn hảo cho các món ăn. Nước Mắm Truyền Thống Du Nhập Như Thế Nào? Để biết vì sao Châu Á lại xuất hiện nước mắm truyền thống từ La Mã thì đó là do “con đường tơ lụa”. Khi đế chế của La Mã dẫn sụp đổ thì Garum cũng bắt đầu có nguy cơ biến mất tại Italia, cộng thêm việc cướp biển tràn vào phá bỏ hết tất cả những bình gốm nước mắm và loại bỏ luôn cả những công thức làm nước mắm Garum. Nhưng nếu như vậy thì có lẽ nước mắm truyền thống đã không còn tồn tại nữa rồi, thật may sao khi các thương nhân La Mã đã nhanh tay đem các bình nước mắm này trao đổi khắp nơi bằng con đường tơ lụa. Từ Italia các bình gốm nước mắm đến với Ấn Độ rồi đi qua khắp biển Thái Bình Dương và du nhập vào quốc gia Chăm Pa, cộng thêm với việc các thương gia cũng trao đổi buôn bán với các thương nhân người Trung Quốc cùng đi chung trên con đường tơ lụa, bởi vậy mà nước mắm truyền thống mới có cơ hội để du nhập vào các nước Châu Á, từ Trung Quốc rồi đến Hàn Quốc, Nhật Bản, muộn hơn một chút là các nước ở Đông Nam Á, mọi sự du nhập này đều diễn ra trong vòng khoảng 1000 năm tiếp theo. Nguồn hình Nước mắm Tĩn Nước Mắm Truyền Thống Đến Việt Nam Ra Sao? Có một sự thật là rất nhiều người cho đến bây giờ vẫn nghĩ rằng nước mắm truyền thống của Việt Nam là được người Pháp truyền bá vào bằng thời gian Pháp thuộc trong những năm thế kỷ 20 của thế kỷ trước. Thế nhưng sự thật là nước mắm truyền thống được người Việt Nam học hỏi và phát triển ra từ những người Chăm Pa. Trước khi biết đến nước mắm truyền thống thì người Việt chúng ta cũng đã có rất nhiều loại mắm khô khác nhau, thế nhưng khi thấy người Chăm Pa sau khi sáp nhập vào Đại Việt làm nước mắm này chúng ta đã học hỏi theo. Và không biết vì sao mà chúng ta lại thừa kế được cách làm loại nước mắm thơm ngon nức tiếng, đến mức cả vua chú bên Trung Hoa cũng phải bắt ta cống nạp nước mắm cho họ bằng được. Nếu nói nước mắm truyền thống được nhắc đến chính thức từ lúc nào trong sử sách thì có lẽ nước mắm được tìm thấy trong các văn kiện đời hậu Lê, sâu xa hơn là trong Đại Việt Sử Ký trong bản in năm 1697 đã có nhắc đến nước mắm. Thế nhưng trong các cuốn sách đời vua Tống Chân Tông của nhà Tống lại có ghi chép năm 997 về việc bãi bỏ lệnh cống nạp nước mắm với Đại Việt. Nếu đúng như sách ghi như vậy thì nước mắm truyền thống của nước ta đã ra đời rất sớm, từ trước năm 997. Như Thế Nào Là Nước Mắm Truyền Thống? Sau khi được biết thêm nhiều kiến thức thú vị về nước mắm truyền thống, bạn có biết như thế nào là nước mắm truyền thống không? Thật ra câu trả lời rất đơn giản và rất dễ để bạn có thể so sánh với các loại nước mắm công nghiệp hiện nay. Nước mắm truyền thống nói một cách chính xác là loại nước mắm được làm ra chỉ với duy nhất hai thành phần là Cá và Muối, không sử dụng bất kỳ nguyên liệu hay thành phần nào khác trong quá trình ủ chượp, lên men đến khi ra thành phẩm. Còn nếu như nước mắm trong thành phần có thêm những chất khác thì chính là loại nước mắm công nghiệp đã được pha chế để giữ được hạn sử dụng lâu hoặc điều chỉnh vị cho phù hợp với nhiều cách pha chế khác nhau. Với nước mắm truyền thống của Việt Nam cho đến tận bây giờ vẫn giữ nguyên được công thức từ vài trăm năm trước để làm ra nước mắm nguyên chất. Đó chính là dùng phương pháp có tên Ủ chượp, nguyên liệu chủ yếu sẽ là cá cơm đạt chất lượng và phải qua quá trình kiểm duyệt kĩ lưỡng cùng với muối tinh khiết, sau đó sẽ ủ chung hai nguyên liệu này trong các thùng bằng gỗ để lên men trong vòng 12 tháng hoặc hơn. Khi nguyên liệu trong thùng chượp đủ chín sẽ chảy ra nước mắm tĩn đạt chuẩn chất lượng, đủ độ đạm sánh và có vị mặn đặc trưng nhưng hậu ngọt đọng lại. Những Thương Hiệu Nước Mắm Truyền Thống Việt Nam Sau lịch sử hình thành và phát triển lên đến gần 300 năm chiều dài của nước mắm truyền thống thì cho đến tận ngày nay vẫn còn rất nhiều nơi giữ được nghề, vẫn sử dụng các công thức truyền thống để tạo nên nước mắm thơm ngon. Và phải kể đến nhiều thương hiệu nước mắm truyền thống có tiếng tại Việt Nam như 1. Nước Mắm Tĩn Đây là một thương hiệu cho đến nay rất biết trân trọng và giữ gìn bản sắc cũng như cội nguồn của nước mắm truyền thống, không những sản xuất nên những loại nước mắm ngon mà còn cho ra dòng nước mắm tĩn được đựng trong bình gốm tĩn giống như những năm tháng thịnh vượng nhất của nước mắm, các ghe thuyền đầy ắp những tĩn nước mắm bằng gốm vượt sông vượt đường đi khắp lục tỉnh nam kỳ. Thương hiệu nước mắm Tĩn cũng là thương hiệu xuất phát từ làng chài Phan Thiết, nơi có ông tổ nghề Trần Gia Hòa – người đã được vua Nguyễn công nhận và ban cho chức quan bát phẩm vì đã có công khai sinh ra nghề nước mắm tại Việt Nam, ngoài ra tại Phan Thiết bạn cũng có thể tới Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa để hiểu rõ hơn về lịch sử nước mắm truyền thống cũng như được trực tiếp tham gia, nếm thử vào các quá trình làm nước mắm. mắm Khải Hoàn Đây cũng là một thương hiệu nước mắm truyền thống lâu đời được khai sinh ra từ đảo Phú Quốc, thương hiệu này cũng đã có thâm niên trên 40 năm trong nghề sản xuất nước mắm rồi. Nước mắm Khải Hoàn được bà Trần Thị Ba đứng lên gây dựng cho dòng họ, ngoài việc sử dụng công thức phổ biến bà cũng có nhiều công thức gia truyền bí mật để tạo nên thương hiệu nước mắm vừa có chất lượng tốt mà lại có thêm hương vị cực kỳ đặc trưng. Cho đến bây giờ thương hiệu nước mắm Khải Hoàn đã có hơn 06 loại nước mắm với các độ đạm khác nhau để phù hợp hơn với người tiêu dùng cũng như mục đích tặng quà hay sử dụng. mắm Liên Thành Nếu hỏi thương hiệu nước mắm truyền thống nào của Việt Nam là lâu đời nhất còn tồn tại cho đến tận bây giờ thì câu trả lời chắc chắn sẽ là thương hiệu nước mắm Liên Thành rồi, đây cũng chính là nhận định của nhà sử học Dương Trung Quốc dành cho thương hiệu nước mắm này với trên 100 năm tuổi. Mặc dù đã qua rất nhiều thời gian thế nhưng chất lượng nước mắm của Liên Thành vẫn không hề có sự giảm sút mà ngày càng thay đổi để phù hợp hơn với thị yếu người dùng. Hiện tại thì thương hiệu này có đến 04 loại nước mắm chính với từng dòng riêng sở hữu chất lượng khác nhau để phù hợp với từng dòng khách sử dụng cũng như giá tiền. mắm Cát Hải Đây là thương hiệu được sản xuất tại huyện đảo Cát Hải của thành phố Hải Phòng, thương hiệu này cũng đã có tuổi đời trên 60 năm tuổi rồi, và có lẽ thương hiệu nước mắm truyền thống này nổi tiếng hơn ở ngoài mạn Bắc. Với đặc điểm trời phú cho ngư trường lớn tại Cát Hải, Bạch Long Vỹ mà nơi đây có được lượng cá cơm dồi dào để sử dụng làm nước mắm, cũng chính vì thế mà nước mắm của thương hiệu này cũng có được vị rất đặc trưng không nơi nào có được. Vậy là chúng ta đã vừa tìm hiểu thêm thật nhiều thông tin về nước mắm truyền thống của thế giới cũng như nước mắm được ra đời, hình thành ở Việt Nam như thế nào. Hy vọng qua bài viết này các bạn sẽ hiểu thêm về nước mắm truyền thống cũng như trân trọng và yêu thêm về thứ gia vị đặc biệt đặc trưng này nhé. Nói tới nước mắm thì ắt hẳn người Việt nào cũng biết, nhưng hỏi nguồn gốc nước mắm ở đâu thì đảm bảo phần lớn mọi người sẽ trả lời sai. Nhiều người cho rằng Việt Nam chính là cái nôi của nước mắm bởi văn hóa sử dụng nước mắm nơi đây, đa phần người khác thì tin nước mắm xuất xứ đâu đó ở vùng Châu Á. Tuy nhiên những nhận định trên đều sai hết cả rồi, muốn biết nước mắm có nguồn gốc ở đâu, mời bạn đọc bài viết dưới đây. 1. Sự ra đời của nước mắm Theo nhiều sử sách, ở thời Đế quốc La Mã từ năm thứ 27 trước CN đã tồn tại một thứ nước mặn dùng làm gia vị được gọi là garum. Tương tự như nước mắm của châu Á hiện tại, loại nước này cũng được chưng cất bằng cách ướp cá với muối rồi ủ cho lên men. Tuy nhiên, tỷ lệ muối dùng làm garum lại ít hơn đáng kể, chỉ có 15% lượng muối so với tỷ lệ 41 hay 31 như ngày nay. Điều này khiến cho garum chứa nhiều dưỡng chất và đậm đà hơn. Có nhiều nguồn tin xác thực điều này. Cụ thể, các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều tài liệu trong giai đoạn thế kỷ III đến thế kỷ IV đề cập đến “garum”, dấu vết xương cá trong một nhà máy sản xuất “garum” ở Pompeii, một thành bang của La Mã cổ đại, thuộc nước Ý ngày nay. Từ Ý, nước mắm đã lan tỏa đến Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và sang cả Bắc Phi. Một tấm khảm khai quật được từ phần nền một cửa hiệu bán garum ở Pompeii, thành phố bị núi lửa chôn vùi vào năm 79 sau CN, cho thấy nước mắm đã trở nên phổ biến như thế nào vào thời đó Cũng giống như hiện tại, nguyên liệu chưng cất mắm cũng khá đa dạng, dàn trải từ cá ngừ, cá thu, cá trống và cá mòi… Tuy nhiên, garum còn phong phú hơn ở cách chế biến khi nhiều người chỉ sử dụng nội tạng và máu của cá bên cạnh việc chưng cả nguyên con. Thảo dược hoặc lá kinh giới là nguyên liệu được chọn để thêm vào sau khi chưng cất để tăng hương vị và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển. Ở Việt Nam hiện tại, người ta dùng mật ong hoặc chút thơm dứa để thay vai trò của những thảo dược này. Hình ảnh hũ mắm trang trí trên nền một cửa hàng Garum ở Pompeii Garum được phân tầng về chất lượng cũng như giá thành cho các đối tượng sử dụng khác nhau. Có những loại rất rẻ để ai cũng mua được, thường được dành cho nô lệ, cũng có những chai garum thượng hảo hạng dành cho giới quý tộc có thể lên đến một số tiền tương đương với 500 đô hơn 11 triệu đồng ngày nay. Cứ như thế, garum hay chính là nước mắm cổ đã trở thành một phần quan trọng trong ẩm thực và phổ biến như rượu ở La Mã thời đó. Người ta còn pha nước mắm với rượu, mật ong, dầu ô-liu, giấm hoặc thảo mộc để thành một loại nước chấm hỗn hợp. Dần dần, garum lan tỏa sang nhiều quốc gia khác, tới mỗi vùng lại được thêm thắt và biến đổi một chút để phục vụ cho người dân ở đó và trở thành một phần văn hóa ẩm thực của đất nước bản địa. Một vài biến thể của garum ở các nước phương Tây vẫn tồn tại và được ưa chuộng mãi về sau, đơn cử là Colatura di alici của Ý. 2. Đế chế “Garum” sụp đổ Tuy nhiên, cùng với sự sụp đổ của đế chế La Mã vào thế kỷ V, nước mắm cổ đại cũng dần chìm vào quên lãng. Theo các nhà nghiên cứu, khi nhà nước La Mã suy vong, muối bỗng trở nên đắt đỏ bởi nhà nước sau đó đã đặt mức thuế rất cao cho muối. Điều này làm ngành sản xuất nước mắm lâm vào khó khăn, đình trệ rồi phá sản. Chưa kể, nạn cướp biển tràn lan cũng là một trong những lý do của việc nghề sản xuất mắm ở Tây Phương biến mất. Thiếu sự bảo vệ của nhà nước, các thành phố ven biển bị bọn cướp biển hung hăng phá hoại gần như toàn bộ, ngành chế biến thủy hải sản huy hoàng một thời cũng vì thế mà tiêu vong. Do tính chất nhạy cảm của thời kì biến động này, ngày nay nhiều nhà hàng ở Tây Phương thậm chí còn khuyến cáo đầu bếp của mình không dùng nước mắm cho các món Tây như một việc hiển nhiên. Chính vì thế mà cái tên Garum lừng lẫy một thời của đế chế La Mã ngày càng bị lãng quên và chỉ còn nằm trong phần lịch sử ít được biết đến của nhân loại. May mắn thay, nước mắm vẫn tìm được đường để tiếp tục sứ mệnh phục vụ cho tinh hoa ẩm thực của con người. Nhiều sử sách cho rằng, nhờ vào việc giao dịch và trao đổi hàng hóa với người Trung Hoa trên Con Đường Tơ Lụa từ trước đó, nước mắm đã du nhập vào phương Đông, đầu tiên là tại Trung Hoa, sau đó lan dần đến Hàn Quốc, Nhật Bản, rồi đến khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam trước khi bị “triệt tiêu” hoàn toàn ở châu Âu. Ở phương Đông, nước mắm có mặt ở Thái Lan với tên gọi “nam-pla”, ở Trung Quốc là “yu lu”, ở Indonesia là “kecap ikan”, ở Phillipines là “patis”…Và người châu Á, tất nhiên, đã rất biết cách tận dụng và duy trì “garum”, để từ đó phát triển thành những gia vị đặc trưng cho mỗi quốc gia. Vậy chắc bạn đã hiểu thật ra những giọt nước mắm đầu tiên bắt nguồn từ đâu rồi nhỉ? Vâng, châu Âu chính là cái nôi của nước mắm. Nhưng có một lẽ tất yếu là, dù có xuất phát từ đâu đi chăng nữa thì nước mắm vẫn là loại gia vị quốc hồn quốc túy của dân tộc Việt, được các thế hệ người Việt nâng niu và tự hào và không thể sống thiếu. Thời đó, nước mắm được dùng để thay thế muối trong nấu ăn và làm nước sốt bằng cách kết hợp với mật ong, rượu vang, giấm, thảo dược và dầu. Từ biết bao đời nay, ở các nước Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng, nước mắm đã trở thành thứ gia vị không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày, đến nỗi hầu như ai cũng mặc định rằng đây chính là nơi đã sản sinh ra thứ gia vị vang danh khắp thế giới này. Nhưng sự thật hoàn toàn không phải như thế, nước mắm bắt nguồn ở tận châu Âu từ cách đây rất lâu. Nước mắm không có nguồn gốc từ Đông Nam Á hay Việt Nam như nhiều người vẫn tưởng. Theo sử sách ghi lại, nước mắm có nguồn gốc từ thời Đế quốc La Mã từ năm thứ 27 trước CN, có tên gọi là garum, được chưng cất bằng cách ướp cá với muối rồi ủ cho lên men, giống hệt với cách làm nước mắm ở châu Á hiện tại. Có điều thời đó người La Mã dùng ít muối hơn, chỉ có 15% lượng muối so với 50% như ngày nay, giúp cho garum chứa nhiều dưỡng chất hơn và đậm đà hương vị hơn. Đây là một tấm khảm khai quật được từ phần nền một cửa hiệu bán garum ở Pompeii, thành phố bị núi nửa chôn vùi vào năm 79 sau CN, cho thấy nước mắm đã trở nên phổ biến như thế nào vào thời đó. Ngoài ra, cách chế biến garum của họ thời ấy cũng khá đa dạng, có loại được chưng cất bằng cá nguyên con, loại khác chỉ dùng máu và nội tạng của cá. Những loại cá được sử dụng để chế biến garum chủ yếu là cá ngừ, cá thu, cá trống và cá mòi. Sau khi chưng cất xong, người ta sẽ cho thêm lá kinh giới cùng một số loại thảo dược khác vào để tăng hương vị và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển. Những chiếc bình đựng garum được khai quật tại tàn tích Pompeii. Cũng giống như rượu vang, garum thời đó cũng có nhiều loại khác nhau và ở nhiều đẳng cấp khác nhau. Loại dành cho nô lệ thì rất rẻ, ai cũng mua được, trong khi đó giá của một chai garum thượng hảo hạng dành cho giới quý tộc có thể lên đến một số tiền tương đương với 500 đô hơn 11 triệu đồng ngày nay. Với hương vị thơm ngon đậm đà, garum được dùng để thay thế muối trong nấu ăn và làm nước sốt bằng cách kết hợp với mật ong, rượu vang, giấm, thảo dược và dầu. Khi Đế quốc La Mã sụp đổ cùng với sự tràn ngập của bọn cướp biển, sẵn sàng chém giết, đốt phá, công thức chế biến garum cũng từ đó mà biến mất ở Italia. Tuy nhiên, bằng cách nào đó, có lẽ là thông qua việc giao dịch và trao đổi hàng hóa với người Trung Hoa trên Con Đường Tơ Lụa từ trước đó, nước mắm đã du nhập vào phương Đông, đầu tiên là tại Trung Hoa, sau đó lan dần đến Hàn Quốc, Nhật Bản, rồi đến khu vực Đông Nam Á trong vòng năm sau đó. Người Trung Quốc và Nhật Bản hiện tại dùng nhiều nước tương, nhưng không có nghĩa họ không còn dùng nước mắm nữa. Tuy nhiên, nếu như ở Trung Quốc hay Nhật Bản, thói quen sử dụng nước mắm trong ẩm thực trở nên mai một dần sau thế kỷ 14 vì sự xuất hiện của nước tương xì dầu thì ở Đông Nam Á, truyền thống này vẫn được nối tiếp cho đến tận ngày nay, thậm chí ở mỗi đất nước và mỗi vùng miền, cách chế biến nước mắm cũng khác nhau. Hơn thế nữa, người ta còn sáng tạo ra nhiều loại mắm khác nhau để thay đổi khẩu vị và tăng thêm tính đa dạng cho bữa cơm hàng ngày, chẳng hạn ở Việt Nam có thêm mắm ruốc hay mắm nêm. Hiện tại Đông Nam Á đang là khu vực sử dụng nước mắm rất nhiều trong ẩm thực, nhưng mỗi quốc gia lại có mỗi cách chế biến khác nhau. Từ lâu, nước mắm Việt Nam đã vang danh khắp thế giới vì độ thơm ngon không đâu sánh bằng, và khi nói đến nước mắm, sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến nước chấm. Một chén nước chấm được gọi là thơm ngon đến giọt cuối cùng nếu có thêm một chút tỏi, một chút ớt tươi, một chút đường, và một chút chanh. Nếu ăn các món hải sản hay đồ tanh, người ta có ngay chén nước mắm gừng. Nếu muốn ăn kèm báo bèo, bánh xèo hay các loại bánh bột khác, người ta có chén nước mắt ngọt ngâm dưa chua. Hoặc chỉ đơn giản là nếu muốn cảm nhận độ thơm ngon đậm đà của nước mắm nguyên chất, người ta chỉ cần dằm thêm trái ớt. Dù không phải được người Việt phát minh ra nhưng từ biết bao đời nay, chén nước mắm đã trở thành món ăn gắn liền với mảnh đất và tâm hồn người Việt. Dù có đi đâu xa, người ta vẫn luôn nhớ và thèm đến thứ gia vị nồng ấm này và mong ngóng đến ngày trở về quê hương. Chén nước mắm ớt tỏi điển hình của người Việt. Nước mắm gừng để ăn hải sản, thịt vịt... Nước mắm ngọt ngâm dưa chua để ăn bánh xèo. Một chén nước mắm ớt cay kinh điển, rất thường gặp ở miền Trung Việt Nam, chẳng hạn Huế. Mắm ruốc, một biến thể khác của nước mắm. Ảnh Internet

nước mắm có nguồn gốc từ đâu